Landschapsontwerp
De biografie van het landschap als inspiratiebron voor een sterk ontwerp bij ruimtelijke ontwikkelingen.
Paleogeografische en archeologische inventarisaties maken maar in een aantal gevallen deel uit van een bredere cultuurhistorische analyse van het landschap. Hier ligt een nogal vrije maar belangrijke opgave voor het archeologische werkveld. Terwijl het beheer en behoud van het ondergrondse verleden (de archeologie) intussen goed is geregeld middels de Nieuwe Monumentenwet en hieruit voortgekomen instrumentarium, wordt bij ruimtelijke ontwikkelingen de zichtbare historie veelal niet of maar zeer basaal geïnventariseerd en meegenomen in het planproces. Dit is in de eerste plaats jammer omdat daarmee waardevolle landschapselementen en – beelden sluipenderwijs verloren gaan. Daarnaast leent het cultuurhistorische verhaal zich bij uitstek voor een spannend en gebiedseigen ontwerp. Een ontwerp dat recht doet aan het DNA van de plek en waar een ontwikkelaar zich positief mee kan profileren.
–
Vanuit de kennis van het rivierenlandschap draagt Eckhart Heunks regelmatig bij aan cultuurhistorische analyses die tot doel hebben handreikingen te bieden voor een gebiedseigen ontwerp. Het onderzoek en advies is gericht op:
- Analyse van ruimtelijke ontwikkelingen door de tijd en de weerslag hiervan op het huidige landschap–> Vertaling naar cultuurhistorische identiteit–>Vertaling naar handreikingen voor ontwerp/visie over toekomstig gebruik van het landschap.
Project voorbeelden
Munnikenland (Ruimte voor de Rivier)
Een enorm gebied van circa 700 ha nabij Loevestein wordt deels teruggegeven aan de rivier in het kader van het RWS-project Ruimte voor de Rivier. De door Hemmen & Heunks vastgestelde paleogeografische en cultuurhistorische gelaagdheid hebben mede bijgedragen aan een ontwerp dat enerzijds recht doet aan de eeuwenoude cultuurhistorische identiteit van dit gebied en tegelijkertijd ruimte biedt aan de kwaliteiten van een natuurlijk rivierlandschap.
Samenwerking met: Royal Haskoning, Ferdinand van Hemmen, Waterschap Rivierenland.
Woelse Waarde en Dordtsche Avelingen (KRW-project):
Twee relatief klein gebieden in de uiterwaarden aan weerszijden van Gorinchem zijn toegewezen als mogelijke locaties voor de ontwikkeling van zoetwatergetijdenatuur. Behalve een goed beeld van mogelijk risico’s ten aanzien van aanwezige en te verwachten archeologische resten heeft Eckhart Heunks samen met Ferdinand van Hemmen een brede cultuurhistorische inventarisatie uitgevoerd. Hieruit voortkomende ontwerphandreikingen liggen mede aan de basis van het gepresenteerde voorkeursalternatief.
Samenwerking met: C.S.O. en Ferdinand van Hemmen.
Ruimtelijk kwaliteitskader versterking Lekdijk Utrecht (nHWBP-project)
Komende jaren worden weer 100-kilometers dijk aangepast aan de nieuwste normen ten aanzien van waterveiligheid. Cultuurhistorische relicten vormen hierbij een knelpunt maar bieden ook een kans. Het doel van deze studie was om op hoofdlijnen de cultuurhistorische kenmerken en kwaliteiten van de dijk en zijn omgeving in beeld te brengen en door te vertalen naar ontwerphandreikingen en adviezen voor vervolgstappen. Behalve kartering en waardering van de zichtbare cultuurhistorische relicten en structuren is daarbij specifiek ingegaan op de archeologische waarden en verwachtingen. Daarmee samenhangend is tevens veel aandacht besteed aan een analyse van de paleogeografische opbouw van het onderliggende landschap. Kennis van de natuurlijke ondergrond vormt de basis voor het toekennen van archeologische verwachtingen, maar blijkt tevens van grote betekenis bij het verklaren van historisch geografische ontwikkelingen en patronen.
Samenwerking o.a. met Terra Incognita en Ferdinand van Hemmen.